با اندکی تسامح می توان گفت در بین تمام سیستم های بدن، آسیب به سیستم عصبی مخرب ترین نوع آسیب است. درحالی که ساختار درونی سیستم عصبی پیچیده است، متخصص مغز و اعصاب زندگی خود را وقف درک و شناخت آن کرده اند.
به پزشکی که در زمینه مطالعه، تشخیص، درمان و کنترل جراحات، بیماری و اختلالات وارد به سیستم عصبی تخصص دارد، عصب شناس می گویند. سیستم عصبی متشکل از مغز و نخاع است و به دو بخش تقسیم می شود: سیستم عصبی مرکزی و محیطی. برای درمان آن دسته جراحات، بیماری ها و اختلالات که به روی سیستم عصبی تاثیر می گذارد، به دکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه می کنیم.
آموزش عصب شناس شامل مدرک لیسانس، 4 سال دانشگاه پزشکی، یک سال کارآموزی و دست کم سه سال آموزش تجربی می شود. از آن جایی که سیستم عصبی بسیار پیچیده است، معمولا متخصصان اعصاب در زمینه ی فوق تخصص آموزش بیشتری دنبال می کنند.
اگر عصب شناس تصمیم به دریافت تخصص بگیرد، باید تحصیلات تکمیلی در زمینه ی مورد نظر را به اتمام برساند. برخی تخصص های رایج شامل موارد زیر است:
اگر بیمار مبتلا به یک اختلال عصبی باشد و به مراقبت دائم نیاز داشته باشد، در مرحله اول به متخصص اعصاب نیاز است. معمولا درصورت سکته، ضربه ی مغزی یا سردرد، متخصص اعصاب در نقش مشاور پزشک ظاهر می شود. متخصص اعصاب عمل جراحی را انجام نمی دهد اما ممکن است بیمارانی را که نیاز به جراحی دارند به جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات ارجاع دهد. درصورت جراحی، متخصص اعصاب می تواند مراحل درمان را کنترل و نظارت کند.
متخصص اعصاب اختلالات مربوط به عصب مرکزی و محیطی مانند مغز، نخاع، عصب جمجه، عصب محیطی، ریشه ی اعصاب، سیستم عصبی غیرارادی، مفاصل عصبی عضلانی و ماهیچه ها را درمان می کند.
از جمله اختلالات شایع در سیستم عصبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
متخصص اعصاب کار درمان بیماری هایی را که به سیستم عصبی حمله می کنند برعهده دارد. مانند:
بیماری های عصبی در بین انسان ها شایع است و احتمال بروز آن با بالا رفتن سن بیشتر می شود. بروز اختلالات عصبی، مانند آسیب به سیستم عصبی، نیز امری شایع است. تحقیقات نشان می دهد سالانه 60 میلیون از انسان ها در سراسر دنیا دچار آسیب جدی مغزی می شوند. بنابراین شناخت علائم بیماری و اختلالات عصبی بسیار اهمیت دارد زیرا امری جدی است که اگر درمان نشود، زندگی فرد را به خطر می اندازد.
اگر یک یا چند علامت زیر را داشته باشید، ممکن است پزشک شما را نزد متخصص مغز و اعصاب بفرستد:
ممکن است افرادی که دچار اختلالاتی در حواس پنج گانه ی خود مانند بینایی، بویایی یا لامسه پیدا کرده اند نیز به متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شوند زیرا گاهی علت عملکرد غیرطبیعی حواس ریشه در اختلالات سیستم عصبی دارد.
اگر پزشک شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد، می توانید انتظار موارد زیر را داشته باشید. احتمالا طی جلسه اول از شما خواسته می شود مورد معاینه فیزیکی و عصبی قرار بگیرید. معاینات عصبی شامل آزمایشاتی است که قدرت عضلات، حواس، رفلکس ها و هماهنگی شما را می سنجد. از آن جایی که سیستم عصبی بسیار پیچیده است، ممکن است از شما خواسته شود تحت آزمایشات دیگری نیز قرار بگیرید.
از جمله انواع رایج تست عصب شناختی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ازجمله آزمایشات شایع دیگر می توان به سی تی اسکن، ام آر آی و پی ای تی اشاره کرد. سایر روش های تشخیص شامل بررسی خواب بیمار و آنژیوگرافی (تشخیص مسدود شدن رگ های خون) می شود.